واقعیت مجازی (Virtual Reality) یا VR اصطلاحی است که این روزها بخش وسیعی از تکنولوژی را فراگرفته است. از بازی‌های سه بعدی و مسابقات گرفته تا بخش بهداشت و درمان. همه به کمک این فناوری تجربه جدیدی را کسب می‌کنند. از مزایای این فناوری تجربه مسائل نظامی و درمانی و آموزشی در فضایی کاملا امن و بی‌خطر است. هم‌چنین در بخش طراحی و تولید در زمان و هزینه بسیار صرفه‌جویی می‌شود.
فناوری واقعیت مجازی افراد را در محیطی مجازی و غیرواقعی قرار می‌دهد. در واقع فرد با استفاده از ابزار لازم، محیط مجازی را در مقابل چشمان خود می‌بیند. این تکنولوژی نوین امکان تعامل فرد با محیط کامیپوتری را برقرار می‌کند. این تعامل به‌واسطه شبیه‌سازی اتفاق می‌افتد.
این فناوری با استفاده از هدست و کامپیوتر یا موبایل تصاویر را شبیه‌سازی و در دنیای واقعی نمایش می‌دهد. تصور کنید در مرحله طراحی یک هواپیمای غول‌پیکر هستید. مسلما ترجیح می‌دهید قبل از ساخت یک مدل سه بعدی از آن را ببینید. نواقص و معایب طرح‌تان را بررسی کنید. بتوانید اطراف مدل بچرخید و خوب آن را برانداز کنید. این کار با Virtual Reality امکان‌پذیر است.
ابراز لازم برای استفاده از واقعیت مجازی
برای شبیه‌سازی شما نیاز به یک هدست مجازی دارید که به یک موبایل یا کامپیوتر متصل است. اتصال بی‌سیم و در بستر اینترنت صورت می‌گیرد. یک نرم‌افزار نیز لازم است تا به وسیله آن بتوانید تصاویر را پردازش کنید.
هدست‌های مجازی
هدست (عینک) مجازی وسیله‌ای است که با آن می‌توان تصاویر را مشاهده کرد. این عینک‌ها روی چشم انسان قرار می‌گیرند. براساس کارکرد به دو دسته تقسیم می‌شوند:
- هدست موبایلی
- هدست غیرموبایلی
نوع اول هدست‌های غیرموبایلی که دارای نمایشگرهای اختصاصی در درون خود هستند. این عینک‌ها با کابل HDMI و USB به کامپیوتر یا کنسول PS4 متصل می‌شوند. از طریق صفحه‌نمایش با کیفیت خود، تصاویری را که در کامپیوتر یا کنسول پردازش می‌شوند، نمایش می‌دهند. از این نوع هدست‌ها برای موارد تجاری و نظامی استفاده می‌شود. قیمت بالایی نیز دارند.
اما در مقابل هدست‌های موبایلی هستند که نمایشگر اختصاصی ندارند. برای نمایش تصاویر به یک موبایل با کیفیت نیاز است. موبایل را در هدست گذاشته و از نمایشگر موبایل برای مشاهده تصاویر استفاده می‌شود. موبایلی که در این نوع عینک‌ها قرار می‌گیرد باید کیفیت بالایی داشته باشد. زیرا به قدرت پردازش بالا و اجرای نرم‌افزارها نیاز است. این نوع هدست‌ها قیمت پایین‌تری دارند و مورداستقبال عموم قرار گرفته‌اند.
امروزه دانشمندان به دنبال تولید هدست‌های مجازی با وضوح نزدیک به چشم انسان هستند. مطمئنا این تصاویر با کیفیت به پهنای باند بیشتر و کامپیوتری قدرتمند برای پردازش تصاویر نیاز دارند. امید است با عرضه نسل پنجم اینترنت (5G) مشکلات ارتباطات آن حل شود.
نرم‌افزارهای Virtual Reality
پردازش تصاویر بر روی کامپیوتر و تلفن همراه با نرم‌افزارهای مخصوص انجام می‌شود. بیش از 2000 نرم‌افزار برای استفاده در هدست‌های واقعیت مجازی وجود دارد. می‌توانید انواع نرم‌افزارهای اندروید و iOS را از فروشگاه‌های معتبر اپلیکیشن‌های موبایل دانلود و نصب کنید.
کاربردهای تکنولوژی واقعیت مجازی
سرگرمی
صنعت بازی‌سازی به کمک فناوری Argumented Reality [به معنی واقعیت افزوده و به‌اختصار AR] بازی‌های سه بعدی زیادی طراحی و تولید کرده است. شما می‌توانید تجربه یک بازی سه بعدی هیجان‌انگیز را در اتاق خود و روی کاناپه احساس کنید. هم‌چنین تماشای فیلم‌های سه بعدی روی پرده مجازی در محاصره افکت‌های صوتی و تصویری هیجان‌انگیز است. طوری‌که بیننده خود را در درون فیلم تصور می‌کند.
شرکت‌های ارائه دهنده پلتفرم‌های مجازی با ساخت استادیوم مجازی برای گیمرها تجربه حضور در مسابقات را در کنار دوستان‌شان ایجاد می‌کنند.
گردشگری و موزه‌ها
در زمینه گردشگری با تهیه فیلم‌های با کیفیت از مکان‌های توریستی افراد از کیلومترها آن طرف‌تر می‌توانند با هدست‌های مجازی از مکان‌ها بازدید کنند.
درمان
یکی از بزرگترین صنایعی که از تکنولوژی واقعیت مجازی استفاده می‌کند بهداشت و درمان است. از این فناوری به کمک تصاویر کامپیوتری برای تشخیص و درمان بیماری‌ها استفاده می‌شود؛ برای مثال با اسکن‌های سه بعدی از بیمار جراحان تازه‌کار به راحتی بهترین راه را برای جراحی انتخاب می‌کنند.
صنایع نظامی، فضانوردی و خودروسازی
ارتش امریکا از شبیه‌سازی واقعیت مجازی برای آموزش سربازان خود قبل از نبرد بهره می‌برد. هم‌چنین دانشمندان ناسا به کمک این تکنولوژی به فکر طراحی رباتهایی هستند که در سفری امن به مریخ سفر کنند. صنعت خودروسازی نیز از مراحل اولیه طراحی تا تولید انواع خودروهای خود از شبیه‌سازی استفاده می‌کند.
آموزش
خودروسازان برای آموزش رانندگی به نوجوانان از شبیه‌سازی مجازی بهره می برند. در این آموزش‌ها سعی می‌شود موارد پرخطر حین رانندگی نمایش داده شود. نوجوانان به کمک هدست‌های مجازی کاملا در این فضا قرار گرفته و نحوه کنترل اتومبیل در شرایط پرخطر را فرامی‌گیرند.
تفاوت واقعیت مجازی با واقعیت افزوده
در سال‌های اخیر دو اصطلاح واقعیت مجازی (Virtual Reality) و واقعیت افزوده (Argument Reality) بسیار شنیده می‌شود. بسیاری این دو را با هم اشتباه می‌گیرند. اما تفاوت آن‌ها در چیست؟
واقعیت مجازی (Virtual Reality) یا VR به طور کلی در یک فضای کاملا مجازی می‌گذرد. به طور کامل از لحاظ سمعی و بصری در فضای مجازی است. حال آنکه واقعیت افزوده (Argument Reality) یا AR تلفیقی از دنیای واقعی و مجازی است. در واقع واقعیت را گسترش می‌دهد و به آن صورتی که ما می‌خواهیم کامل می‌کند. AR مدل سه بعدی و یا تصاویر را از محیط دریافت کرده و روی تصویر واقعی قرار می‌دهد. در نتیجه کاربر ادغام محیط با تصاویر مجازی را می‌بیند. AR معمولا روی صفحه نمایش موبایل یا تبلت کار می‌کند.
می‌توان گفت واقعیت افزوده مکمل واقعیت مجازی است؛ زیرا محیط شبیه‌سازی را کامل می‌کند. از VR بیشتر در زمینه بازی‌های سه بعدی استفاده می‌شود و بسیار گسترش یافته است. واقعیت افزوده به دلیل نیاز به تکنولوژی پیشرفته‌‌ای که دارد، به اندازه واقعیت مجازی گسترده نشده است. باید ابزارهای سریع‌تر، قوی‌تر و سبک‌تری ساخته شوند تا قادر به رقابت با واقعیت مجازی باشد. البته در حال حاضر در زمینه‌های آموزش و طراحی سه‌بعدی مورد استفاده قرار می‌گیرد.