زندگی انسان از مدت‌ها قبل با مفهومی به اسم فرکانس در هم آمیخته شد و امروزه اگر نگوییم مهم‌ترین، به راحتی می‌توانیم ادعا کنیم که فرکانس‌ها یکی از مهم‌ترین بخش‌های تکنولوژی در زندگی جوامع بشری را تشکیل می‌دهند. این مفهوم از یک قرن پیش به کمک رادیو و سپس تلویزیون وارد زندگی مردم شد. وسیله‌ای که بیش از پیش و به شدت زندگی مردم را با فرکانس‌ها پیوند زد؛ تلفن همراه و البته اینترنت موبایل بود. امروزه و در زندگی دیجیتال قرن حدید، بیش از همیشه به اینترنت و تلفن همراه احتیاج داریم و تقریبا زندگی بدون آن‌ها غیر ممکن به نظر می‌رسد. آنچه گفته شد تنها یکم مقدمه بسیار اجمالی بر موضوعی مهم به نام پهنای باند اینترنت موبایل بود.
فهرست مطالب
فرکانس و کیفیت دیتای موبایل
همه ما بدون شک با معضلی به نام کند بودن اینترنت و کاهش کیفیت صدا و تصویر در مکالمات بوده‌ایم. این بدان معنی است که ظرفیت فرکانسی برای توسعه بهبود کیفیت تمام شده و یا به مقدار کافی نیست. همانطور که می‌دانید اینترنت و یا دیتای موبایل در به وسیله اپراتورهای تلفن همراه از قبیل همراه اول، ایرانسل و رایتل عرضه می‌شود. برای درک اهمیت فرکانس در اپراتورهای تلفن همراه به این سخن از مرتضی طاهری معاون فنی همراه اول دقت کنید :
فرکانس در اپراتورهای تلفن همراه همان نقشی را دارد که اکسیژن در طبیعت و برای موجودات زنده ایفا می‌کند.
از این صحبت‌ها می‌توانیم به یک نتیجه بسیار مهم در این زمینه برسیم : اپراتوری که فرکانس آن کم است؛ نمی‌تواند دیتای خوبی به مشتریان خود عرضه کند. از آنجایی که این روزها اکثر کاربران اینترنت موبایل در ایرن از کیفیت پایین دیتای موبایل خود ناراضی هستند؛ می‌توان به این نتیجه رسید که فرکانس در ایران کم است. البته حتما شما هم چشمتان به دکل‌های بزرگ و غول پیکر در سطح شهر خورده است:
این دکل‌ها تامین کننده و یا تقویت کننده فرکانس تلفن‌های همراه هستند. حال اگر قرار باشد کیفیت دیتای تلفن همراه بهتر شود؛ باید تعداد این دکل‌ها افزایش یابد. این کار هم چهره شهر را مخدوش می‌کند و در بسیاری از مواقع اعتراص مالکان و ساکنین شهرها را به همراه خواهد داشت. اما دانستن این نکته ضروری است که فرکانس در ایران به اندازه کافی موجود است و نیازی به اضافه کردن این دکل‌ها نیست. و جالب است بدانید که در ایران فرکانس با طول موج پایین که کیفیت دیتا و مکالمه را به چند برابر افزایش می‌دهد. امنا چرا با وجود اینکه فرکانس در ایران به اندازه کافی موجود است ولی همچنان کیفیت اینترنت موبایل پایین است ؟
فرکانس ۷۰۰ و ۸۰۰
از سال ۲۰۱۵ دنیا تصمیم گرفت که برای موبایل از فرکانس‌های پایین استفاده کند. این اتفاق بعد از آن افتاد که صدا و سیمای کشورها تصمیم گرفتند تا پخش آنالوگ خود را کنسل کرده و به پخش دیجیتال روی بیاورند. با روی آوردن صدا و سیماها به پخش دیجیتال که به پهنای باند بسیار کمی احتیاج دارد؛ این بستر برای دیتاهای تلفن همراه فراهم شد تا بر روی فرکانسی با لایه پایین‌تر شکل بگیرد. همانطور که می‌دانید هرچقدر که فرکانس از نظر شماره پایین‌تر بیاید مناطق تحت پوشش بیشتر و در نتیجه کیفیت اینترنت موبایل بهتر می‌شود. به طور مثال در فرکانس‌های ۷۰۰ و ۸۰۰ دیتای موبایل از بهترین کیفیت خود برخوردار خواهد بود. با توضیحات ارائه شده به نظر می‌رسد در ایران هم باید صدا و سیما بخشی از باند یا فرکانسی که در انحصار خود دارد را واگذار کرده و اجازه دهد تا کیفیت دیتای موبایل بیشتر شود. البته که این اتفاق هرگز رخ نداده است.
همانطور که گفته شد فرکانس‌ها و باندها در کشورهای مختلف در انحصار صدا و سیما قرار داشت. بعد از تبدیل پخش آنالوگ به دیجیتال، مقدار بسیار زیادی از پهنای باند خالی شد و در اختیار سایر بخش‌ها از جمله اپراتورهای تلفن همراه قرار گرفت. در ایران هم بعد تبدیل آنالوگ به دیجیتال حدود ۸۵ درصد از پهنای باند و فرکانس صدا و سیما آزاد و خالی شد. اما صدا و سیما هرگز حاضر نشد این حجم اضافی را از انحصار خود خارج کرده و برای افزایش رفاه مردم در اختیار سایر بخش‌ها قرار دهد. حالا سوال اینجاست که چه چیزی برای صدا و سیما از رفاه مردم مهم‌تر است؟
صدا و سیما و نقش آن در اینترنت موبایل در ایران
زمانی که این باندها از انحصار صدا و سیما خارج نمی‌شوند؛ اپراتورهای تلفن همراه برای افزایش فرکانس مجبور هستند دکل‌های جدیدی را در سطح شهر احداث کنند. البته حتی افزایش این دکل‌ها نیز در عمل کمک زیادی به بهبود دیتا و اینترنت موبایل نخواهد کرد. با افزایش مشترکین این اپراتورها در مناطق مختلف، شاهد ترافیک شدید بوده و عملا افزایش دکل‌ها نیز باعث ایجاد تداخل بر روی آن‌ها خواهد شد. اگر صدا و سیما بخشی از باندهای خود را از انحصار خارج کند؛ دیگر نیازی به زدن دکل‌ها و سایت‌های جدید نیست. البته باید بدانیم که این دکل‌ها و سایت‌ها احتیاج به تجهیزات گران قیمتی دارند که اکثرا از خارج از کشور و با ارز گران وارد می‌شوند. به عبارتی دیگر به نظر می‌رسد با انحصار این باندها توسط صدا و سیما، شاهد به هدر رفتن بیت المال نیز هستیم.
همانطور که در ابتدای مقاله گفته شد؛ فرکانس در ایران به اندازه کافی و کیفیت مطلوب موجود است. تنها کاری که باید انجام شود این است که با یک تعریف نرم افزاری ساده این فرکانس را به دکل‌های موجود اضافه کرد. در این صورت دیگر نیازی به افزایش دکل‌ها نیست و از صرف هزینه‌های سنگین نیز جلوگیری خواهد شد. به علاوه با استفاده از این باندهای در انحصار، کیفیت اینترنت موبایل در ایران به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش خواهد یافت و در نتیجه گامی مهم در افزایش رفاه مردم برداشته خواهد شد.
اکسیژن تلفن های همراه آزاد می‌شود؟
فرکانس‌های پایین با طول موج ۷۰۰ یا ۸۰۰ دقیقا همان چیزی است که اینترنت موبایل در ایران به آن احتیاج دارد. متاسفانه این فرکانس به صورت کامل در انحصار صدا و سیما است و تا امروز این نهاد حاضر به واگذاری آن نشده است. این فرکانس به شکل قابل ملاحظه‌ای کیفیت دیتای تلفن همراه را افزایش خواهد داد و تقریبا هیچ نقطه‌ای در خانه‌ها و یا سطح شهرها از دیتای با کیفیت بی نصیب نخواهد ماند. با اینحال به نظر می‌رسد این اکسیژن تلفن‌های همراه که نقش بسیار مهمی در بهبود کیفیت اینترنت موبایل در ایران و جهان ایفا می‌کند قرار نیست به این زودی‌ها آزاد شود.