اینترنت نقشی اساسی در زندگی ما ایفا می‌کند. ما و بسیاری از جوانان هم نسل ما در عصر پیشرفت اینترنت و روی کار آمدن شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های مختلف زندگی کرده‌ایم. بسیاری از این پلتفرم‌ها و سایت‌ها بخش بزرگی از زندگی ما هستند. ما به داده‌هایی که در فضای مجازی تولید کرده‌ایم وابسته شده‌ایم. این وابستگی و نیاز باعث شده که ما هم روی داده‌ها کنترل داشته باشیم و هم از محدوده مدیریت ما خارج باشند؛ اما سوال مهم این است که وقتی یک پلتفرم را ترک می‌کنیم چه بلایی سر این داده‌ها می‌آید؟ در این مطلب از مجله ایده آل تک به این سوال مهم پاسخ خواهیم داد. با ما همراه باشید.
دنیایی از داده‌هایی که هر روز تولید می‌کنیم!
ما هر روزه در قالب کار، ارتباطات، عملیات بانکی، خانه داری، حمل و نقل و زندگی اجتماعی از داده‌ها استفاده می‌کنیم. اکثرا خودمان از این موضوع مطلع نیستیم و همین باعث می‌شود که خیلی به میزان داده‌های تولید شده توجه نداشته باشیم. در نتیجه متوجه نمی‌شویم که چقدر داده تولید کرده ایم، این داده‌ها چگونه ذخیره شده‌اند و در نهایت چگونه از آن‌ها استفاده شده و به چه چیزی تبدیل می‌شوند.
این موضوع باعث شده تا ما کنترلمان را روی داده‌ها از دست بدهیم و ناهمگونی داده‌های کنترل نشده در بخش‌های مختلفی از زندگی مانند نژاد، جنسیت و موقعیت اجتماعی خود را نشان می‌دهد. اطلاعاتی که درباره هویت خود در فضای مجازی تولید کرده‌ایم می‌تواند توسط دیگران برای سرکوب، تبعیض، آزار و اذیت، تهاجم و آسیب رساندن به ما استفاده شوند. اما معمولا با شنیدن عبارت دزدی داده‌ها تنها یاد نقض قوانین شرکت ها، هک پرونده‌های پزشکی و سرقت اطلاعات بانکی می‌افتیم.
تحقیقاتی که درباره استفاده جوانان از اینترنت و ساخت داده در برنامه‌های محبوب سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۰ مانند MySpace، GeoCities، Nexopia و LiveJournal صورت گرفته‌اند، نشان می‌دهد که در این دوران، نکته‌هایی درباره حریم شخصی اینترنتی وجود داشت که امروزه خیلی به آن‌ها توجه نمی‌شود. داده‌های تولید شده در این پلتفرم‌ها معولا اطلاعات شخصی را در قالب ارتباطات اجتماعی مانند وبلاگ‌های خاطره نویسی، نویسندگی خلاق، سلفی یا وبسایت‌های طرفداری منتشر می‌کنند. هر چه قدر هم که این اطلاعات با دقت پاک شوند، باز هم در اینترنت باقی خواهند ماند. به بیان بهتر، اینترنت همیشگی است.
افرادی قدرتمند داده‌های ما را کنترل می‌کنند
تصمیم این که چه بلایی قرار است سر داده‌های آنلاین بیاید باید در دست سازنده‌های آن باشد. استفاده از این داده‌ها می‌تواند روی حریم شخصی، استقلال و ناشناس بودن ما تاثیر داشته باشد. بنابراین می‌توان گفت که قدرت در دست آن‌هاست. به طور معمول اگر یک وب‌سايت یا پلتفرم از کار بیفتد یا به اصطلاح خاموش شود، تصمیمات مربوط به داده‌های آن وبسایت را کارمندان شرکت به صورت موقتی خواهند گرفت.
داده‌های اختصاصی داده‌هایی هستند که بر روی یک پلتفرم تولید شده و در آن نگهداری می‌شوند. مالکیت این داده‌ها متعلق به شرکت سازنده پلتفرم است نه افرادی که آن‌ها را تولید کرده‌اند. اغلب قوانین حریم شخصی پلتفرم‌ها به این صورت هستند که تمامی داده‌های ایجاد شده بر روی پلتفرم به صورت کامل حذف نخواهند شد. (قوانین حریم شخصی که به صورت معمول بدون مطالعه پذیرفته می‌شوند) با وجود این که برخی از اطلاعات مانند اطلاعات ایمیل یاهو هر چند وقت یک بار کاملا پاک می‌شوند، سایر اطلاعات می‌توانند تا مدت‌ها در اینترنت باقی بمانند.
گاهی این داده‌ها توسط یک کتابخانه دیجیتالی آنلاین به نام آرشیو اینترنتی جمع آوری می‌شوند. وقتی این اتفاق می‌افتد، داده‌ها تبدیل به میراث فرهنگی زمان ما می‌شوند. اما بدیهی است که هیچ توافق جمعی یا استانداردی برای این که چگونه از این اطلاعات استفاده شود وجود ندارد. کاربران باید بتوانند انتخاب کنند که داده‌های تولید شده توسط آن‌ها چه گونه جمع آوری، بایگانی، حفظ، ذخیره یا حتی نابود می‌شوند. همین طور باید تصمیم بگیرند که از این داده‌ها در چه موضوعاتی استفاده شود.
سرنوشت اطلاعات ما
در یک تحقیق از کاربران سوال شد که چگونه باید داده‌های شخصی آن‌ها آرشیو یا حذف شوند. جواب‌هایی که دریافت شد تفاوت بسیار فاحشی با هم داشتند. در حالی که برخی از افراد نا امید شده بودند که اطلاعات شخصی آن‌ها از وبلاگی که در سال ۲۰۰۰ ساخته بودند حذف شده، برخی دیگر وحشت کردند که داده‌های آن‌ها همچنان قابل دسترس هستند. این تفاوت شدید و فاحش عمدتا به خاطر محتوای تولید شده و میزان مخاطبان افراد است. واکنش افراد کاملا به این موضوع بستگی داشت که آیا محتوای تولید شده اخلاقی بوده است یا خیر؟ عکسی در آن استفاده شده است؟ یا این که آیا راهی برای ارتباط دادن آن محتوا با صفحات دیگری مانند صفحات فیسبوک افراد وجود دارد یا نه؟
این که داده‌های تولید شده توسط کاربران باید برای انجام تحقیقات استفاده شود یا خیر و همچنین شرایط استفاده از آن‌ها یکی از موضوعاتی است که محققان بر سر آن بحث دارند. در کانادا دستورالعمل‌های بیانیه سه شور (Tri-Council Policy Statement) اظهار داشته است که داده‌هایی که به صورت کاملا عمومی منتشر شده‌اند هیچ حق منطقی برای حفظ حریم شخصی ندارند. اما با این وجود رسانه‌های اجتماعی برای استفاده از اطلاعات عمومی باید از یک سری قوانین پیروی کنند. با تمام این اوصاف، تعیین مرز بین محتوای خصوصی و عمومی برای محتوای دیجیتالی کار ساده‌ای نیست.
در بیانیه GDPR اتحادیه اروپا در راستای سیاست‌های حفاظت از داده ها، برای حفاظت از داده‌های شخصی قوانینی در نظر گرفته شده است. دسترسی به داده‌های شخصی برای استفاده، جا به جایی یا حذف به لطف این قانون به شدت محدود شده است. با توجه به مواد ۱۷ و ۱۹ بیانیه GDPR، افرادی که در اروپا هستند اجازه دارند تا در راستای جلوگیری از آسیب رساندن به شخص یا انتشار اطلاعات نادرست، داده‌هایی که تولید کرده‌اند را به طور کامل حذف کنند.
حقوق امنیت آنلاین
با تمام این اوصاف بسیاری از افراد بر این عقیده‌اند که باز گذاشتن دست افراد برای پاک کردن داده‌های شخصی خیلی با داده‌های اجتماعی تولید شده همخوانی ندارد. اما پلتفرم‌ها و قوانین حریم شخصی آن‌ها اینگونه وعده می‌دهند که هر فرد می‌تواند مرزهایی برای داده‌هایی که تولید می‌کند در نظر گرفته و تعیین کند که چه افرادی در آینده می‌توانند به آن دسترسی داشته باشند. گفتن این که تمامی مسئولیت‌های داده‌های دیجیتالی بر عهده افرادی باشد که آن‌ها را ساخته‌اند یعنی به آن‌ها اجازه بدهیم که بی‌وقفه بر روی محدود کردن داده‌های خود نظارت داشته باشند.
اما بسیاری از داده‌ها تولید شده در اینترنت از کنترل کاربر خارج شده و در دسته داده‌های متا که تنها به دلیل حضور در اینترنت ساخته شده‌اند قرار خواهد گرفت. اگر اینترنت را محلی برای یادگیری، بازی، جست و جو و ارتباطات در نظر بگیریم، بنابراین می‌توان گفت که کنترل تمام داده‌های تولید شده و محدود کردن دسترسی افراد به آن‌ها به صورت دائم و مستمر می‌تواند برخلاف این اهداف باشد.
