پروژه نوآورانه ریال دیجیتال که فاز آزمایشی آن از خرداد ماه سال ۱۴۰۳ به صورت محدود آغاز گردیده بود، قرار است از تیرماه، با امکان دسترسی عمومی در جزیره کیش به مرحله اجرایی برسد.
بانک مرکزی با گسترش فاز آزمایشی و راه‌اندازی سرویس «ریال دیجیتال» در جزیره کیش، به مشتریان شبکه بانکی این امکان را می‌دهد که از تیرماه ۱۴۰۳، بدون نیاز به پول نقد یا کارت‌های بانکی، تنها با استفاده از کیف پول دیجیتال و اسکن بارکد تولید شده توسط اپلیکیشن‌های مربوطه، خریدهای خود را به راحتی انجام دهند و یا وجوه را به کیف پول دیگر مشتریان منتقل کنند.
طبق اعلام روابط عمومی بانک مرکزی، پس از پایان مراحل تحقیق و طراحی اولیه، پروژه ریال دیجیتال که از سال ۱۴۰۰ آغاز شده و با دریافت مجوزهای لازم از شورای پول و اعتبار، فاز پیش‌آزمایشی آن از ابتدای سال ۱۴۰۱ شروع و پس از ارزیابی نتایج فاز پیش‌آزمایشی، فاز آزمایشی محدود از خرداد ۱۴۰۲ آغاز گردید.
بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده و با همکاری فعال بانک‌های ملت، تجارت و شبکه پرداخت کشور، از تیرماه ۱۴۰۳، فاز گسترده آزمایشی پروژه با امکان استفاده عمومی آغاز خواهد شد.
در این فاز که از جزیره کیش شروع می‌شود، مشتریان بانکی و گردشگران می‌توانند با بهره‌گیری از این سیستم پرداخت جدید، هزینه‌های خرید کالا و خدمات خود را پرداخت نمایند.
ریال دیجیتال چیست؟
در تعریفی ساده، ریال دیجیتال نسخه الکترونیکی اسکناس و تعهد بانک مرکزی است که برای پرداخت‌های روزمره قابل استفاده می‌باشد. این نوع پول دیجیتال، در تضاد با انواع دیگر پول الکترونیکی که از طریق حساب‌های بانکی و کارت‌های پرداخت متداول عمل می‌کنند، بدون نیاز به تسویه حساب بین بانکی، امکان انتقال فوری وجوه را فراهم می‌آورد و پس از خرید، فروشنده می‌تواند بلافاصله از وجوه دریافتی استفاده کند.
با استفاده از فناوری‌های پیشرفته در فرآیند پرداخت، ریال دیجیتال ضمن ارتقاء امنیت، پرداخت‌ها را نسبت به روش‌های متداول کارتی، ساده‌تر می‌سازد.
این پروژه، که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران با هدف تقویت زیرساخت‌های اقتصاد دیجیتال و پاسخگویی به نیازهای توسعه‌ای در حوزه پرداخت آغاز شده، در مرحله اول به دنبال ایجاد یک بستر مناسب برای رشد اقتصاد دیجیتال در کشور است.
علاوه بر این، بانک مرکزی به دنبال اهداف دیگری نظیر افزایش مقاومت و استحکام زیرساخت‌های پرداخت، تبدیل نقش اسکناس به شکل دیجیتالی در پرداخت‌های کوچک، بهبود بهره‌وری و توسعه ابزارهای پرداخت جدید و مدیریت ریسک‌های مرتبط با گسترش ارزهای خصوصی است.
ویژگی‌های ریال دیجیتال
ریال دیجیتال، با تدابیر اتخاذ شده، زمینه‌های لازم برای گسترش پول برنامه‌پذیر را فراهم می‌آورد که این امر به عنوان محرکی برای شکل‌گیری مدل‌های تجاری جدید، به‌ویژه در حوزه تجارت الکترونیک و اقتصاد دیجیتالی کشور، عمل خواهد کرد.
با توجه به سیاست‌های بانک مرکزی و با استناد به مجوزهای قانونی موجود، از جمله اختیارات مندرج در بند (ب) ماده (۴) قانون بانک مرکزی، ریال دیجیتال به عنوان پول دیجیتالی خرد توسط بانک مرکزی منتشر شده است. هدف از این اقدام، فراهم آوردن زمینه‌های لازم برای توسعه ابزارهای پرداخت خرد در اقتصادی است که بر این نوع جدید پول استوار است.
در مراحل اولیه، شبکه بانکی کشور توانایی توسعه ابزارهای پرداخت نوین مبتنی بر ریال دیجیتال را داراست و برنامه‌ریزی شده است که در آینده، این نقش به دیگر بازیگران فعال در نظام پرداخت کشور و فناوری‌های مالی نوین نیز گسترش یابد.
در این مرحله، ریال دیجیتال صرفا با هدف استفاده در محدوده جغرافیایی داخلی کشور و برای سهولت در انجام پرداخت‌های خرد داخلی طراحی شده است.