احتمالا به عنوان یک کاربر، بارها در هنگام کار با نرم‌افزارها و اپلیکیشن‌های مختلف، با اسامی متفاوتی مانند WEBM، OGG، MP3 و MP4 روبرو شده‌اید. اما شاید بسیاری از ما با این پسوندها آشنایی چندانی نداشته باشیم. در این مقاله‌ی ایده‌آل تک ، همراه ما باشید تا اطلاعات کامل و جامعی در مورد انواع فرمت های ویدئویی را در اختیار شما قرار بدهیم.
بهترین فرمت ویدئو کدام است ؟
در میان انواع فرمت های ویدئویی بهترین نوع آن کدام است ؟ متاسفانه این سوال، پاسخ دقیق و روشنی ندارد و ممکن است برای هر کاربر متفاوت باشد. بهترین فرمت ویدئو، در حقیقت فرمتی است که بتواند بین کیفیت و حجم آن فایل ویدئویی تعادل برقرار کند.
بعضی از فرمت‌های ویدئویی بسیار کم حجم هستند و گزینه‌ای ایده‌آل برای استریم در صفحات وب به شمار می‌آیند، در عوض کیفیت پایینی دارند. در نقطه مقابل سایر فرمت‌ها، کیفیت تصویرمناسبی دارند و از آن‌ها می‌توان در مقاصد تجاری بهره برد؛ ولی متاسفانه حجم بسیار بالایی اشغال می‌کنند.
چه تفاوتی بین کُدک، کانتینر و فرمت ویدئویی وجود دارد؟
فایل‌هایی ویدئویی از دو بخش کدک و کانتینر تشکیل می‌شوند. یک کُدک ویدئویی در حقیقت یک پروتکل برای رمزنویسی (اینکُد) و رمزگشایی (دیکُد) ویدئو است. ( واژه کُدک از ترکیب دو کلمه en CODE و DECode ساخته شده است) کدک‌های رایج شامل H.264، MPEG-4 و DivX هستند. یک کدک مناسب باید کارایی بالایی داشته باشد و با وجود کاهش حجم ، تا حد امکان از کیفیت فایل کاسته نشود.
کانتینر ویدئویی در واقع چگونگی ساختار داده‌ها و فراداده‌ها را تعریف می‌کند و کارکرد آن با کدک که وظیفه رمزنویسی داده‌ها را بر عهده دارد متفاوت است. کانتینر، فراداده‌ها و داده‌های ویدئویی که توسط کدک رمزنویسی و فشرده شده‌اند را در بر می‌گیرد. کانتینر در حقیقت همان مفهومی است به صورت عام به آن فرمت می‌گوییم و در پیشوند فایل‌های ویدئویی نمود دارد.
کانتینرهای مرسوم حال حاضر عبارت هستند از: AVI، MP4 و MOV. کانتینرها برای اینکه بتوانند با برنامه‌ها و دستگاه‌های مختلف سازگار باشند، ممکن است با کدک‌های متفاوتی ترکیب شوند.
انواع فرمت های ویدئویی را چگونه تشخیص بدهیم؟
در سیستم عامل مک با کلیک راست روی ویدئو و انتخاب گزینه Get Info در قسمت زیر More Info می‌توانید کدک‌های ویدئویی و صوتی را مشاهده کنید.
در ویندوز هم با کلیک راست روی فایل و انتخاب Properties و در زبانه‌ی Details می‌توانید فرمت و کدک استفاده شده را ببینید.
کم‌حجم‌ترین فرمت ویدئویی کدام است ؟
در حال حاضر، کدک‌های HEVC یا H.265 مناسب‌ترین کدک‌های موجود در بازار هستند و برای فشرده‌سازی ویدئوهایی با کیفیت 8K UHD استفاده می‌شوند. باید در نظر داشته باشید که استفاده از این کدک‌ها رایگان نیست و باید برای استفاده از آن هزینه بپردازید و به همین دلیل با بسیاری از دستگاه‌ها سازگار نیستند و توسط تمامی مرورگرها نیز پشتیبانی نمی‌شوند. در دنیای وب، فرمت WEBM و کدک‌های وابسته به آن یعنی VP8 و VP9 روشی مرسوم و مورد اقبال عمومی برای ساخت ویدئو با حجم کم به شمار می‌آید.
در کنار کاهش حجم ، باید دو مورد دیگر را نیز در نظر داشته باشید. اول اینکه فایل در کجا به نمایش در می آید و دوم اینکه لازم است چه کیفیتی داشته باشد.
انواع فرمت های ویدئویی
WEBM
فرمت ویدئو WEBM و فرمت عکس WEBP هر دو توسط گوگل ساخته شدند تا به عنوان ابزاری مناسب و کارآمد برای انتشار انواع رسانه در وب مورد استفاده قرار گیرند. فرمت ویدئو WEBM از نظر حجم کوچک است ولی در مقایسه با سایر فرمت‌های ویدئویی که در این مقاله معرفی خواهند شد، کیفیت بالایی ندارد. این فرمت ویدئویی بیشتر در وب‌سایت‌های استریم ویدئو HTML5 مانند یوتیوب استفاده می‌شود.
MPG، MP2، MPEG، MPE و MPV
این فرمت‌ها برای نمایش رسانه‌های صوتی و تصویری یا تنها برای فرمت‌های صوتی به کار می‌روند. هرچند این فرمت‌ها حجم بالایی ندارند اما از کیفیت قابل قبولی نیز برخوردار نیستند. در ضمن در هنگام فشرده‌سازی به سرعت کیفت خود را از دست می‌دهند. بناربراین می‌توان اینطور گفت که این فرمت‌ها زمانی کاربرد دارند که ویدئویی را ضبط کرده باشیم و نخواهیم روی آن فایل، ویرایش یا فشرده‌سازی انجام دهیم.
OGG
این فرمت ویدئو در واقع جایگزین متن باز فرمت MPG است و به منظور استریم ویدئوهای با کیفیت بالا در اینترنت استفاده می‌شود. اگرچه فرمت OGG برای استریم در وب طراحی شده است، اما در مقایسه با فرمت WEBM حجم و کیفیت بسیار بالاتری دارد. این فرمت به دلیل اینکه متن باز است در بسیاری از اپلیکیشن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
MP4، M4P و M4V
این فرمت‌ها نیز مانند فرمت MPG هم برای رسانه‌های صوتی و تصویری و هم تنها در فایل‌های صوتی قابل استفاده هستند با این تفاوت که پس از فشرده‌سازی یا ویرایش، کیفیت آن‌ها دستخوش تغییر چندانی نمی‌شود. به همین دلیل این فرمت‌های ویدئویی برای کاربردهایی که نیاز ویرایش‌های متعدد دارند، ایده‌آل هستند. از این فرمت‌ها برای استریم ویدئو در اینترنت نیز استفاده می‌شود. در مقایسه با WEBM، فرمت‌های ویدئویی MP4، M4P و M4V کیفیت بالاتری دارند و مشخص است که حجم بیشتری نیز اشغال می‌کنند. فرمت M4V مختص آی‌تونز طراحی شده است و کیفیتی مشابه با فرمت های M4P و MP4 دارد. البته فرمت M4V دارای قفل نرم‌افزاری است و از قوانین کپی‌رایت DRM (مدیریت حقوق دیجیتال) پیروی می‌کند.
AVI
این فرمت یکی از قدیمی‌ترین فرمت‌های ویدئویی است و بسیاری از کدک‌ها با فرمت AVI سازگاری دارند. همین باعث شده است تا این فرمت انعطاف‌پذیری بیشتری در مقایسه با سایر فرمت‌ها داشته باشد و تعادل بین کیفیت و حجم فایل را به خوبی برقرار کند. با این وجود فرمت AVI در قیاس با فرمت‌هایی که پیش از این نام بردیم معمولا حجم بیشتری اشغال می‌کند. به همین دلیلAVI برای مقاصدی مانند انتشار در اینترنت چندان مناسب نیست ولی برای ذخیره‌سازی در کامپیوتر شخصی، قطعا گزینه‌ای ایده‌آل است.
WMV
WMV مخفف Windows Media Video است و همان طور که از اسم آن مشخص است توسط مایکروسافت و برای سیستم‌عامل ویندوز طراحی شده است. کدک به کار رفته در این فرمت ویدئویی، باعث ایجاد فایل‌هایی با حجم کم و کیفیت پایین می‌شود و می‌تواند برای ارسال به کاربرانی که از نسخه‌های قدیمی ویندوز استفاده می‌کنند مفید باشد.
MOV و QT
این دو فرمت ویدئویی توسط شرکت اپل و به منظور نمایش در پلیر Quicktime طراحی شده‌اند. کیفیت این فایل‌ها بالا است و حجم بالایی هم دارند و متاسفانه با سایر پلیرها چندان سازگار نیستند. در حقیقت کاربرد اصلی این دو نوع فرمت، ذخیره‌سازی و آرشیو ویدئوهایی با کیفیت زیاد در کامپیوترهای شرکت اپل است.
FLV و SWF
این دو نوع فرمت توسط ادوبی و به عنوان فرمت ویدئویی نرم‌افزار فلش ساخته شدند. اما پس از کاهش محبوبیت اولیه‌ی فلش و مخصوصا پس از اینکه به پشتیبانی از دستگاه‌های IOS پایان داد، استقبال از این فرمت‌ها به شدت کم شد و در حال حاضر کاربرد چندانی ندارند.
AVCHD
این فرمت در بسیاری از دوربین‌های تصویربرداری دیجیتالی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این فایل‌ها از کدک H.264 و MPEG -4 بهره می‌برند که تقریبا مشابه فایل‌های MPG هستند.
چگونه بهترین فرمت ویدئویی را انتخاب کنیم؟
انتخاب بهترین فرمت ویدئویی مستلزم دانستن این است که از آن فایل ویدئویی قرار است به چه منظوری استفاده شود. بهترین روش این است که کیفیت ویدئو مورد نظر خود را ملاک انتخاب قرار دهید. ویدئوهای با کیفیت بسیار بالا معمولا به‌طور گسترده ویرایش یا منتقل نمی‌شوند یا به اشتراک در نمی‌آیند. از طرفی اینکه ویدئو قرار است چگونه نمایش داده شود نیز اهمیت دارد. بسیاری از نرم‌افزارها، مرورگرها و دستگاه‌ها با فرمت‌های خاص ویدئویی سازگاری ندارند.
پس برای انتخاب بهترین فرمت ویدئویی، می‌توانیم این ۳ روش را در نظر داشته باشیم:
- اگر قرار است ویدئوی شما در اینترنت بارگذاری شود، فرمتی را انتخاب کنید که با اکثر مرورگرها سازگار است. با این روش ویدئوی شما بدون نیاز به دانلود کردن یا استفاده از پلیر جداگانه، از طریق خود مرورگر به نمایش در می‌آید. دو فرمت WEBM و MP4 ، فرمت‌های مناسبی برای این کار هستند و تقریبا با تمامی مرورگرها سازگاری دارند.
- اگر می‌خواهید ویدئوهای خود را به صورت خانگی و در کامپیوتر شخصی خود آرشیو کنید، از فرمتی استفاده کنید که کیفیت بالایی دارد و در آینده نیزامکان نمایش با پلیرهای جدید را داشته باشد. در این زمینه فرمت‌های متن باز، در مقایسه با فرمت‌های اختصاصی، شانس بیشتری برای سازگاری با پلیرهای آینده دارند. دو فرمت MP4 و AVI برای این منظور گرینه‌های خوبی هستند.
- اگر در شرکتی مشغول به کار هستید که از کامپیوترهای قدیمی ویندوز استفاده می‌کنند، ناچار به استفاده از فرمتی هستید که با این سیستم‌عامل سازگار باشد و WMV بهترین گزینه برای شما خواهد بود.
امیدواریم که این مقاله به سوالات احتمالی شما عزیزان پاسخ داده باشد. اگر فرمت یا کدک دیگری می‌شناسید که ما در این مطلب به آن نپرداخته‌‌ایم، لطفا در بخش نظرات مطرح کنید.
